เนื้อหาบางตอนในหนังสือ โลกสูญเสียอะไรจากความตกต่ำของประชาชาติมุสลิม

ความตกต่ำของประชาชาติมุสลิมในอันดับแรก ความล้มเหลวกระทั่งต้องหลุดโผจากฐานะผู้นำโลกในกาลต่อมา ตลอดถึงต้องถอนตัวจากสนามแห่งชีวิตและสิ้นผลงานไปในที่สุด ปรากฏการณ์เหล่านี้มิใช่เรื่องใหม่ หากแต่เป็นปรากฏการณ์ที่เคยเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าเคียงคู่มากับประวัติศาสตร์ เฉกเช่นความตกต่ำของชนชาติ การล่มสลายของรัฐต่าง ๆ และการสิ้นอำนาจของกษัตริย์หรือความพ่ายแพ้ของบรรดานักรบผู้เกรียงไกร อารยธรรมต่าง ๆ ที่เคยเจริญรุ่งเรืองในอดีตต้องล้มตายจากไป ความเจริญทางการเมืองเมื่อถึงที่สุดก็ต้องล้มพังพาบลง เหตุการณ์ทำนองนี้ปรากฏอยู่มากมายในหน้าประวัติศาสตร์ของแต่ละชนชาติ ยิ่งหากรวบรวมตัวอย่างในประวัติศาสตร์มนุษยชาติทั้งหมดเข้าด้วยกันแล้ว ก็ยิ่งมากมายจนแทบนับไม่ถ้วน แต่เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับประชาชาติมุสลิมนี้แปลกมากและไม่มีใครเหมือนมาก่อนเลยในประวัติศาสตร์ ทั้ง ๆ ที่ทุกเหตุการณ์ที่นับว่าแปลกโดยทั่วไปแล้ว ยังพอหาตัวอย่างที่คล้ายคลึงได้ไม่ยากเย็นนัก

เพราะเหตุการณ์นี้มิได้ส่งผลต่อเฉพาะชนชาวอาหรับ หรือกลุ่มชนและชนชาติต่าง ๆ ที่นับถือศาสนาอิสลามเพียงเท่านั้น มิใช่เป็นเรื่องแค่เฉพาะครอบครัวและราชวงศ์ที่มีอันต้องสูญเสียอำนาจหรือประเทศชาติไป แต่นี้คือโศกนาฏกรรมครั้งสำคัญของมนุษยชาติทั้งหมด ที่ประวัติศาสตร์มิเคยพบว่ามีครั้งใดอีกแล้วที่นับว่าโชคร้ายหรือมีผลครอบคลุมแผ่กว้างเท่า หากโลกได้ทราบถึงความเป็นจริงของภัยวิบัติ และทราบถึงความสูญเสียและความโชคร้าย โดยปราศจากความอคติหรือสลัดความนิยมในพวกพ้องออกไป แน่นอนโลกคงต้องยึดเอาวันอันอับโชคดังกล่าว (เนื่องสิ่งที่ได้เกิดขึ้น ณ วันนั้น)เป็นวันแห่งการอาลัยและไว้ทุกข์ วันแห่งการรำพันและคร่ำครวญ ที่ประชากรโลกและชนชาติต่าง ๆ คงต้องหันหน้ามาช่วยปลอบประโลมใจซึ่งกันและกัน และโลกทั้งโลกคงต้องแต่งชุดดำไว้ทุกข์เป็นแน่เชียว เหตุการณ์ทั้งหมด มิได้เกิดขึ้นภายในวันเดียว แต่มันค่อย ๆ เกิดขึ้นโดยเงื่อนไขของกาลเวลา แม้วันนี้โลกยังขาดหลักพิจารณาอย่างแท้จริงเกี่ยวกับเหตุการณ์ดังกล่าว ยังไม่ตระหนักถึงความสำคัญ และยังไม่มีตัวชี้วัดอันถูกต้องพอที่จะสามารถอธิบายถึงความโชคร้ายหรือความสูญเสียของโศกนาฏกรรมครั้งยิ่งใหญ่ของมนุษยชาติในครั้งนี้ได้ก็ตาม

โลกมิได้สูญเสียสิ่งใดอันเนื่องจากการล่มสลายของรัฐหนึ่งรัฐใดที่เคยเรืองอำนาจในช่วงหนึ่งของประวัติศาสตร์ ที่เคยพิชิตยึดครองอาณาจักรหรือภูมิภาคต่าง ๆ หรือเคยมีอำนาจบาตรใหญ่เหนือมนุษย์ทั้งมวล หรือเคยใช้ชีวิตอยู่อย่างแสนสุขสำราญและหรูหรา