รอมาฎอน เดือนแห่งการถือศีลอด

เดือนรอมาฎอน ( ?????? ????????? ) เป็นเดือนลำดับที่ 9 ของเดือนทางจันทรคติตามปีศักราชอิสลาม อัลลอฮ์ ซุบฮาน่าฮูว่าตะอาลา ทรงกำหนด ให้การเดือนรอมาฎอน เป็นฤดูหรือเทศกาลสำหรับการปฏิบัติศาสนกิจชิ้นสำคัญ ซึ่งเป็นหนึ่งในองคาพยพทั้งห้าของอิสลาม ( รู่ก่นอิสลาม 5 ประการ ) การถือศิลอดในเดือนรอมาฎอนจึงมีฮุ่ก่มทางศาสนาเป็นวาญิบ อัลลอฮ์ทรงมีรับสั่งว่า

“โอ้บรรดาชนผู้มั่นในศรัทธาเอ๋ย การถือศิลอดได้ถูกบัญญัติให้เป็นภารกิจ (ฟัรฏู) ของพวกเจ้าทุกคน เช่นเดียวกับที่ เคยถูกบัญญัติ ให้เป็นภารกิจของชนในยุคอดีตก่อนสมัยพวกเจ้า ด้วยหมายให้พวกเจ้าเกิดความสำรวม (ตักวา)” (อัลบะกอเราะฮ์ : 183)

อัลลอฮ์ยังทรงมีรับสั่งอีกว่า

“เดือนรอมาฎอน เป็นเดือนที่ประทานอัลกุรอานลงมาเพื่อเป็นสิ่งชี้นำแด่มวลมนุษย์ชาติ และเพื่อเป็นหลักฐานแห่งทางนำ และการ จำแนกแยกแยะระหว่างดีชั่ว (คือระหว่างความจริงกับความเท็จ) ดังนั้นเมื่อผู้ใดในหมู่พวกเจ้าเข้าสู่เดือนนั้น แล้วเขาจง ถือศิลอด เดือนนั้นเถิด” (บทอัลบะกอเราะฮ์ : 185)

ท่านรอซูลุลลอฮ์กล่าวว่า

“ศาสนาอิสลามตั้งมั่นอยู่บนหลักพื้นฐาน 5 ประการ (องคาพยพแห่งอิสลามทั้งห้า) คือ . . . . . และ (4) การถือศิลอดในเดือน รอมาฎอน . . . .” (บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ และมุสลิม)

นักวิชาการผู้ชำนาญการด้านประวัตินิศาสตร์อิลามส่วนมากระบุตรงกันว่า การถือศลิอดเดือนรอมาฎอนนั้นถูกกำหนดให้เป็นฟัรฎู (กิจบังคับ) ครั้งแรกเมื่อวันที่ 3 เดือนชะอฺบานตรงกับปีฮิจเราะฮ์สักราชที่ 2 นักวิชาการหลายท่านอธิบายว่า ในอดีตก่อนกำหนดศิลอดฟัรฎูในเดือน รอมาฎอนนั้น ท่านรอซูลใช้ให้เหล่าสาวกถือศิลอดในวันอาชูรออฺเพียงวันเดียว (แบบฟัรฎู) ต่อจากนั้นได้ยกเลิกการถือศิลอดวันอาชูรออฺ (โดยเหลือเพียงแค่เป็นซุนนะฮ์) และให้ถือศิลอดเดือนรอมาฎอนแทน เป็นวาระๆกล่าวคือ แรกที่เดียวที่กำหนดให้ถือศิลอดเดือนรอมาฎอนนั้น ประชาชนมีความรู้สึกว่าเป็นภารกิจที่หนักเอาการ ท่านรอซูลุลลออ์จึงอนุโลมให้ชั่วระยะหนึ่งสำหรับผู้ที่ยังไม่พร้อม และไม่ประสงค์ถือศิลอด ให้ไม่ต้องถือศิลอดได้แต่ต้องชำระอาหารเป็นการทดแทน (คือ เปิดโอกาสให้เลือกเองว่าจะถือศิลอดหรือไม่ถือ) อัลลอฮ์ทรงมีรับสั่งว่า

“และให้เป็นหน้าที่แก่บรรดาผู้ที่ถือศิลอดด้วยความลำบาก (โดยเลือกที่จะงดการถือศิลอดตามปกติ) ต้องชดเชยด้วยการจ่ายอาหาร หนึ่งมื้อแก่ผู้ยากจนหนึ่งคน” ( อัลบะกอเราะฮ์ : 184)

ซึ่งครั้งนี้อัลกุรอานได้เน้นและส่งเสริมให้เลือกการถือศิลอดและระบุว่าการถือศิลอดมีความดีมากว่า อัลลอฮ์ทรงมีรับสั่งว่า

“หากแต่ผู้ใดอาสาสมัครใจทำสิ่งที่ดีกว่า แน่นอนมันย่อมเป็นกุศล (คุณากร)แก่ตัวเขาเอง และการที่พวกเจ้าเลือกถือศิลอด นั้นย่อมเป็นการดีแก่พวกเจ้าเอง” (อัลบะกอเราะฮ์ : 184)

และต่อมาภายหลังเมื่อประชาชนมีความพร้อมและสามารถถือศิลอดได้เป็นปกติแล้ว จึงกำหนดให้ถือศิลอดเพียงประการเดียว และไม่ อนุโลมให้เลือกปฏิบัติเช่นแต่เดิม อัลลอฮ์ทรงมีรับสั่งอีกครั้งว่า

“ดังนั้นเมื่อผู้ใดในหมู่พวกเจ้าเข้าสู่เดือนนั้นแล้ว (คือเข้าเดือนรอมาฎอน) เขาจงถือศิลอดเดือนนั้นเถิด” (อัลบะกอเราะฮ์ : 185)

หลักเกณฑ์การกำหนดเริ่มเข้าเดือนรอมาฎอน

มาตรฐานการกำหนดเริ่มต้นเดือนรอมาฏอน (และเดือนอื่นๆด้วย) ในระบบอิสลามนั้นให้พิจารณาจากผลการเห็นเดือนฮิลาล (เดือนเสี้ยว ข้างขึ้น) ในค่ำของวันที่ 30 เดือนชะอ์บาน หากไม่ปรากฏว่ามีการเห็นเดือนฮิลาลด้วยสาเหตุทางภูมิอากาศ เช่น ฟ้าปิดเป็นต้นหรืออื่นๆ ให้ใช้ เกณฑ์การนับเดือนชะอ์บานต่อให้ครบ 30 วัน จากนั้นให้นับวันต่อมาเป็นวันที่หนึ่งของเดือนรอมาฎอนเลย นี่คือเกณฑ์มาตรฐานที่นักวิชาการ อิสลามทุกยุคสมัยตั้งแต่ยุคท่านรอซูลุลลอฮ์,ซอฮาบะฮ์,ตาบิอีนและสลัฟซอและห์ ในยุคสมัยต่อๆมา

กรณีการเห็นเดือนฮิลาลนั้นให้ถือว่ามีผลต่อการกำหนดเริ่มต้นเดือนรอมาฎอน เมื่อผู้เห็นนั้นเป็นไว้เนื้อเชื่อใจได้ แม้เพียงคนเดียวก็ตาม ซึ่งต่างกับการกำหนดสิ้นเดือนรอมาฎอนและเริ่มเดือนเชาวาล นักวิชาการเห็นชอบเหมือนกันว่าไม่สามารถรับฟังการเห็นเดือนจากคนเพียง คนเดียวได้ในกรณีสิ้นเดืนรอมาฎอน นอกจากต้องได้รับการรับรองจากชายที่ไว้เนื้อเชื่อใจได้อีก 2 คน ร่วมยืนยันการเห็นเดือนฮิลาลสำหรับ เดือนเชาวาล ท่านรอซูลุลลอฮ์กล่าวว่า

“เมื่อพวกท่านเห็นเดือนเสี้ยว พวกท่านจงถือศิลอด” (บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ และมุสลิม)

“พวกท่านจงถือศิลอด (เข้าเดือนบวช) เมื่อเห็นเดือน (ฮิลาล) และพวกท่านจงหยุดถือศิลอด (ออกเดือนบวช) เมื่อเห็นเดือน (ฮิลาล) ดังนั้นหากปรากฏว่ามีเมฆหมอกมาบดบังแก่พวกท่าน (ไม่อยู่ในวิสัยที่จะเห็นได้) พวกท่านจงนับเดือนชะอฺบานให้เต็มครบ 30 วัน” (บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ และมุสลิม)

ท่านอับดุลลอฮิบนุอุมันรายงานว่า

“ประชาชน ต่างพากันเห็นเดือนเสี้ยวข้าพเจ้าได้รายงานต่อท่านรอซูลุลลอฮ์ด้วยตัวเองว่า ตัวข้าพเจ้าเองก็เห็นเดือนเสี้ยวด้วยเช่นกัน ดังนั้นท่านรอซูลจึงได้ถือศิลอด และมีคำสั่งให้ประชาชนทั่วไปถือศิลอด” (บันทึกโดยอาบีดาวู้ด และอัลฮาเก็ม)

นักวิชาได้กำหนดคุณลักษณะของผู้ยืนยันการเห็นดวงจันทร์หรือเดือนเสี้ยว เพื่อให้มีผลต่อการกำหนดเข้าและออกเดือนไว้ว่า ผู้เห็นจะต้อง เป็นมุสลิม,บรรลุศาสนภาวะแล้ว,มีสติสัมปะชัญญสมบูรณ์เยี่ยงปกติชนทั่วไป,และ เป็นผู้ที่มีคำพูดคำจาที่สามารถไว้เนื้อเชื่อใจได้ และต้องมีสาย ตาปกติดีไม่มีปัญหา. ดังนั้นข่าวการเห็นดวงจันทร์จึงไม่สามารถรับฟังได้จากบุคคลต่อไปนี้

(1) เด็กเล็กยังไม่บรรลุศาสนภาวะ แม้จะรู้เดียงสาบ้างแล้วก็ตาม

(2) คนบ้า,คนวิกลจริต,คนขาดสติ,คนเมาและผู้ที่มีลักษณะใกล้เคียง

(3) คนกาเฟร หรือคนต่างศาสนา

(4) คนชั่วที่ชอบโกหกพกลมปลิ้นปล้อนพูดจาไม่อยู่ในร่องในรอยกลับกลอกไปมา และ

(5) คนตาบอดหรือมีสายตาไม่ปกติฝ้าฟางไม่สามารถมองเห็นได้เช่นปกติชนทั่วไป

เมื่อมีการเห็นดวงจันทร์ผู้เห็นด้วยตัวเองต้องถือศิลอดทันที ส่วนผู้ที่รับทราบการยืนยันการเห็นดวงจันทร์ ผู้รับทราบการเห็นต้องถือศิลอดตาม การเห็นนั้นๆทันทีด้วยเช่นกัน โดยไม่ต้องยึดถือเรื่องเขตแดน,ภูมิประเทศ (มัฏละอฺ) หรือการคำนวณตามหลักดาราศาสตร์หรืออื่นใดทั้งสิ้น ทั้งนี้เพราะ ท่านรอซูลลุลลอฮ์กำหนดเกณฑ์มาตรฐานไว้แล้ว คือ

(1) ด้วยการเห็นดวงจันทร์ และ

(2) ด้วยการนับเดือนเก่าให้ครบสำหรับกรณีไม่สามารถมองเห็นดวงจันทร์เท่านั้นไม่ อนุญาตให้ยึดถือเกณฑ์อื่นๆ เช่นเกณฑ์การคำนวณทาง ดาราศาสตร์เป็นมาตรฐานโดยเด็ดขาด.

โดย อ.อับดุลลอฮฺ สุไลหมัด

ที่มา...http://www.warasatussunnah.net/Day_Month/Ramdan.html