คำนิยมโดย ซัยยิด กุฏบ์

สิ่งที่เป็นความต้องการสูงสุดของประชาชาติมุสลิมในภาวะปัจจุบันคือต้องการบุคคลที่สามารถเรียกคืนความเชื่อมั่นต่อตนเอง และทำให้พวกเขารู้สึกวางใจและภูมิใจในอดีต พร้อมปลุกความหวังอันเต็มเปี่ยมต่ออนาคตข้างหน้า ต้องการผู้เชิญชวนพวกเขาให้เกิดความศรัทธาอย่างลึกซึ้งต่อศาสนาที่นับถืออยู่ ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว พวกเขายังคงสับสนและไม่เข้าถึงแก่นสารของศาสนา เพราะพวกเขาเป็นเพียงมุสลิมด้วยการสืบทอดทางทายาทมากกว่าด้วยการศึกษาเข้าใจอิสลามอย่างแท้จริง

หนังสือ “โลกสูญเสียอะไรจากความตกต่ำของประชาชาติมุสลิม” เขียนโดยท่านซัยยิด อะบู อัลหะซัน อาลี อัล-นัดวีย์ นับเป็นหนังสือทรงคุณค่าที่สุดที่ศึกษาวิเคราะห์ประเด็นดังกล่าว เท่าที่ข้าพเจ้าเคยอ่านมานับตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน

อิสลามเป็นหลักความเชื่อหรืออะกีดะฮฺที่นำพาซึ่งความสูงส่ง ส่วนหนึ่งที่เป็นอัตลักษณ์ของศาสนานี้ คือสามารถปลูกฝังความรู้สึกภูมิใจที่มิใช่หยิ่งยโสขึ้นในจิตวิญญาณผู้ศรัทธา วิญญาณของความเชื่อมั่นที่ไม่ประมาทเลินเล่อ และความรู้สึกสงบใจที่ไม่เผอเรอ เป็นคำสอนที่สามารถปลูกฝังให้เกิดจิตสำนึกต่อพันธกิจอันพึงปฏิบัติต่อมนุษยชาติ นั่นคือหน้าที่แห่งการกำชับสั่งเสียมนุษย์ทั้งหลายบนโลกนี้ทั้งด้านตะวันออกและตะวันตก หน้าที่แห่งการนำกลุ่มชนต่าง ๆ ในโลกที่กำลังหลงระหน พร้อมชี้นำพวกเขาสู่ศาสนาอันมั่นคงและหนทางอันเที่ยงตรง เป็นศาสนาที่สามารถปลดปล่อยพวกเขาออกจากความมืดมนสู่แสงสว่างที่อัลลอฮฺทรงประทานมาพร้อมอาทิตย์อุทัยแห่งทางนำและสิ่งชี้ขาดระหว่างสัจธรรมและความมดเท็จ
“พวกท่านทั้งหลายคือประชาชาติที่ดีเลิศ ที่ถูกอุบัติขึ้นมาเพื่อมนุษยชาติทั้งหลาย โดยพวกท่านกำชับใช้ในสิ่งที่ชอบ(คุณธรรม) และหักห้ามจากสิ่งที่มิชอบ(ความชั่วช้า)ทั้งหลาย และพวกท่านมีความศรัทธาเชื่อมั่นต่ออัลลอฮฺ...” (บทอาลิอิมรอน , 3 : 110 )
“และทำนองนั้น เรา(อัลลอฮฺ)ได้ทำให้พวกเจ้าเป็นประชาชาติมัชฌิมา(สายกลาง) เพื่อพวกเจ้าจะได้เป็นประจักษ์พยานแก่มนุษยชาติทั้งหลาย และท่านเราะซูล(คือมุฮัมมัด)เป็นประจักษ์พยานแก่พวกเจ้า” (บท อัล-บะเกาะเราะฮฺ, 2 : 143)
หนังสือในมือข้าพเจ้านี้ สามารถปลุกเร้าความหมายทั้งหมดนี้ในจิตสำนึกของผู้อ่าน และทำให้ความเข้าใจในอัตลักษณ์ของอิสลามกลับฟื้นคืนชีพในก้นบึ้งของหัวใจได้ หนังสือเล่มนี้ไม่เพียงให้ความสำคัญต่อการปลุกจิตสำนึก หรือสร้างความรู้สึกภูมิใจในศาสนาเท่านั้น ทว่าเป็นบทวิเคราะห์อันสุขุมและอุดมด้วยเหตุผล การนำเสนอของหนังสือเล่มนี้จึงเป็นทั้งภาคทฤษฏี ความรู้สึก สติปัญญาและจิตสำนึกที่ผสมผสานอย่างกลมกลืน เป็นการนำเสนอข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์และสถานการณ์ปัจจุบันอย่างเที่ยงธรรมและเป็นที่ประจักษ์ วิเคราะห์เจาะลึกเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่นำเสนออย่างครบถ้วนตามความจริงที่ปรากฏและมีเหตุมีผลยิ่ง ทำให้ประเด็นทั้งหมด ได้รับการนำเสนออย่างมีระบบทั้งในการอธิบายเรื่องราวและการสอดแทรกเนื้อหา ปราศจากการเสแสร้ง หรือเบี่ยงเบน ใด ๆ ทั้งในบทนำหรือบทสรุป นี่คือคุณสมบัติพิเศษประการแรกของหนังสือเล่มนี้

ช่วงเริ่มต้น หนังสือนี้ได้วาดภาพอย่างคร่าว ๆ แต่ชัดเจนมากถึงภาพ เล็ก ๆ ภาพหนึ่งของโลกก่อนที่แสงอันแจ่มจรัสของอิสลามจะทอแสงเรืองรองขึ้นมาในตอนแรก เป็นการฉายภาพของโลกทั้งในตะวันออก ตะวันตก เหนือและใต้ นับตั้งแต่อินเดีย จีน จรดถึงเปอร์เซียและโรมัน ทั้งด้านสังคมและด้านจิตใจในโลกที่ปรากฏ ในบริบทของสังคมที่ผู้คนทั้งหลายนับถืออยู่ภายใต้ร่มเงาและอิทธิพลของบรรดาศาสนาแห่งฟากฟ้าเช่นศาสนายูดายและคริสต์ ตลอดถึงสังคมที่อยู่ภายใต้ลัทธิศาสนาบูชาเจว็ดต่าง ๆ เช่นฮินดู พุทธและโซโรเอสเตอร์ เป็นต้น

เป็นหนังสือที่อธิบายภาพรวม ที่ผู้เขียนพยายามเสนอให้เห็นแง่มุม ต่าง ๆ ของโลก พร้อมอธิบายอย่างชัดเจนโดยปราศจากการบิดเบือนและอารมณ์อคติ แต่ได้อาศัยอ้างอิงทัศนะของบรรดานักวิจัย นักประวัติศาสตร์ทั้งหลายนับจากอดีตและร่วมสมัยซึ่งส่วนหนึ่งเป็นชนต่างศาสนิกรวมอยู่ด้วย จึงปราศจากซึ่งข้อครหาที่อาจส่อว่าเอื้อประโยชน์ใด ๆ ต่อทั้งตัวผู้เขียนเองโดยตรง และต่อช่วงเวลาที่เป็นไปในโลกครั้งอดีต

ผู้เขียนได้วาดภาพของโลกที่กำลังถูกครอบงำโดยวิญญาณของ “ญาฮิลียะฮฺ” หรือวิถีชีวิตที่เบี่ยงเบนจากสัจธรรม จนทำให้จิตใจและวิญญาณของโลกต้องเน่าเหม็นไป ค่านิยมและตัวชี้วัดต่าง ๆ ของมันต้องบิดเบี้ยว ถูกครอบงำด้วยอำนาจอธรรมและการตกเป็นทาส ถูกพัดเหวี่ยงไปตามกระแสของความฟุ้งเฟ้อฟุ่มเฟือยอันเลวทราม และการลิดรอนที่ชั่วร้าย ถูกปกคลุมไปด้วยหมอกควันแห่งการปฏิเสธพระเจ้า ความหลงผิดและมืดมน แม้นมีศาสนายูดายหรือคริสต์อยู่ในสมัยนั้น แต่ทั้งหมดล้วนตกอยู่ในสภาพถูกบิดเบือนและอ่อนแอเต็มที จนมิอาจมีอิทธิพลเหนือจิตใจผู้คนได้อีกต่อไป ศาสนาได้กลายสภาพไม่ต่างอะไรกับวัตถุธาตุ ที่ไร้ชีวิตและวิญญาณ โดยเฉพาะศาสนาคริสต์

หลังจากฉายภาพด้าน “ญาฮิลียะฮฺ” ของโลกผ่านไป ผู้เขียนได้นำเสนอบทบาทของอิสลามที่มีต่อชีวิตมนุษยชาติ บทบาทแห่งการปลดปล่อยจิตวิญญาณของพวกเขาจากจินตนาการที่ผิด ๆ และความคร่ำครึ จากความเป็นทาส และขี้ข้า ความเสื่อมทรามฟอนเฟะ ความสกปรกโสมม และไร้ศีลธรรม บทบาทแห่งการปลดปล่อยสังคมมนุษย์จากอำนาจของความอธรรมและทรราช จากความแตกแยก ล่มสลาย การวางมนุษย์บนขั้นบันไดทางสังคม การกดขี่ของนักเผด็จการ และการหลอกลวงของพวกพ่อมดหมอผี ผู้เขียนได้นำเสนอบทบาทของอิสลามต่อการรังสรรค์สังคมโลกบนรากฐานของความมีศีลธรรม บริสุทธิ์ มีทัศนคติเชิงบวก มีความคิดสร้างสรรค์ เสรีภาพและการพัฒนาเปลี่ยนแปลง บนรากฐานของการศึกษา ความเชื่อมั่นไว้ใจ ความศรัทธา ความยุติธรรมและเกียรติยศ และบนรากฐานการทำงานอย่างมุ่งมั่นใฝ่สัมฤทธิ์เพื่อการพัฒนาและความเจริญงอกงามของชีวิต พร้อมหยิบยื่นสิทธิต่าง ๆ ในชีวิตแก่ผู้พึงได้รับ

ทั้งหมดนั้น ได้เกิดขึ้นแล้ว ณ ห้วงเวลาที่อำนาจเคยตกเป็นของอิสลามในทุกแห่งหน หรือห้วงเวลาที่อิสลามสามารถเข้าไปมีบทบาทได้ เพราะอิสลามย่อมมิอาจแสดงบทบาทใด ๆ อย่างเต็มที่ได้ นอกจากในยามที่มีอำนาจอยู่ในมือเท่านั้น เนื่องจากธรรมชาติของอิสลามนั้น เป็นหลักความเชื่อ(อะกีดะฮฺ) ที่นำไปสู่ความสูงส่ง เป็นระบบการปกครองที่ต้องอาศัยทักษะการนำ และเป็นบทบัญญัติที่เรียกร้องผู้คนให้สร้างนวตกรรมใหม่ ๆ มิใช่สักแต่คล้อยตามอย่างปิดหูปิตา

ต่อมา หนังสือเล่มนี้ได้พูดถึงยุคสมัยที่อิสลามสูญเสียอำนาจไป เนื่องความตกต่ำของประชาชาติมุสลิมเอง จนทำให้บทบาทการเป็นผู้นำที่ศาสนานี้ได้เคยมอบหมายให้ต้องสูญสิ้น ภารกิจต่าง ๆ อันพึงมีต่อมนุษยชาติได้หลุดลอยไป และความรับผิดชอบในทุกมิติของชีวิต ก็อันตรธานหายไป
ณ ที่นี้ ผู้เขียนได้แจกแจงสาธยายถึงสาเหตุความตกต่ำทั้งด้านจิตวิญญาณและด้านวัตถุ อธิบายถึงสภาพที่ประชาชาติมุสลิมประสบเมื่อพวกเขาไร้อุดมการณ์ทางศาสนา ผละตัวจากพันธกิจที่พึงรับผิดชอบ ตลอดถึงสิ่ง ต่าง ๆ ที่โลกโดยรวมต้องประสบเมื่อมุสลิมสูญเสียอำนาจแห่งการเป็นผู้นำอันเที่ยงธรรมไป โลกมีอาการทรุดหนักจนต้องกลับคืนสู่สภาพ “ญาฮิลียะฮฺ” อันดั้งเดิมอีกครั้ง ผู้เขียนยังวาดให้เห็นถึงเส้นกราฟแห่งความตกต่ำอย่างน่ากลัว ที่มนุษยชาติกำลังติดหลุมพรางอยู่ แม้นในห้วงเวลาที่วิทยาการและศาสตร์ความรู้ด้านต่าง ๆ มีความก้าวหน้าและได้รับการพัฒนาขึ้นอย่างกว้างขวางก็ตาม ท่านวาดเส้นกราฟดังกล่าวโดยอาศัยการศึกษาวิเคราะห์ที่ละเอียดยิ่ง มิใช่เป็นการด่วนสรุปหรืออธิบายอย่างผิวเผิน แต่ข้อเท็จจริงที่ผู้เขียนนำเสนอนั้น ล้วนเป็นที่ประจักษ์โดยชัดเจนทั้งสิ้น

ในเนื้อหาที่นำเสนอ ท่านผู้อ่านสามารถสัมผัสได้ถึงความจำเป็นที่มนุษยชาติต้องเปลี่ยนแปลง “อำนาจแห่งการนำ” เสียใหม่ และนำกลับคืนสู่อิสลามอันเป็นทางนำเดียวที่สามารถทอแสงเรืองรองขึ้นมาเพื่อปลดปล่อยมนุษย์ออกจากความมืดมนสู่แสงสว่าง จากความเป็นญาฮิลียะฮฺสู่ความรู้แจ้ง แล้วผู้อ่านจะรู้สึกได้ถึงคุณค่าอันบริบูรณ์ของการมีอยู่ของอำนาจดังกล่าวในโลก และรู้สึกได้ว่า เป็นความสูญเสียอันมหาศาลเพียงใดที่โลกทั้งหลายต้องประสบนับตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ตลอดถึงอนาคตอันใกล้และไกลอีกด้วย ซึ่งแน่นอนที่สุด ผลกระทบของความสูญเสียดังกล่าวนั้น มิใช่จำกัดเพียงแต่ในแวดวงสังคมมุสลิมเท่านั้น

มุสลิมทุกคนซึ่งอ่านหนังสือเล่มนี้ ย่อมรู้สึกเศร้าโศกเสียใจต่อความบกพร่องของตนเองในอดีต แต่ในขณะเดียวกัน ก็สามารถปลุกเร้าวิญญาณแห่งความรู้สึกเป็นเกียรติต่อสิ่งที่ได้รับ และวิญญาณแห่งความมุ่งมั่นใฝ่หาภาวะการนำที่สูญเสียไป

ประการหนึ่งที่สังเกตพบคือ บ่อยครั้งผู้เขียนอธิบายสภาพความเสื่อมทรามที่ปกคลุมมนุษยชาติไว้นับตั้งแต่มุสลิมไม่อาจรักษา “อำนาจแห่งการนำ” ไว้ได้ว่าเป็น “ญาฮิลียะฮฺ” ซึ่งเป็นการอธิบายที่ชี้ให้เห็นถึงความเข้าใจอย่างลึกซึ้งของผู้เขียนต่อเส้นแบ่งอันดั้งเดิมระหว่างวิญญาณของอิสลามกับวิญญาณแบบวัตถุนิยมที่เคยปกครองโลกไว้ก่อนหน้านี้ และมันได้กลับมาปกครองโลกอีกในปัจจุบัน หลังจากอิสลามต้องสูญเสียอำนาจไป มันคือ “ญาฮิลียะฮฺ” ตามธรรมชาติอันดั้งเดิม เพราะ ญาฮิลียะฮฺมิได้หมายถึงเฉพาะช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง ทว่ามันคือธรรมชาติหนึ่งทางจิตวิญญาณ และความคิด เป็นธรรมชาติที่ปรากฏขึ้นเพียงเพื่อทำลายให้ค่านิยมพื้นฐานของชีวิตมนุษยชาติที่พระเจ้าทรงประสงค์ต้องสูญหายไป เพื่อแทนที่ด้วยค่านิยมอื่นที่ใฝ่ตัณหาอารมณ์ชั่วแล่น และนี่คือสิ่งที่กำลังประสบอยู่ในสังคมมนุษย์ปัจจุบัน ที่บรรลุถึงขั้นสูงสุดของความเจริญก้าวหน้าทางวัตถุ ดั่งที่เคยเป็นมาแล้วในยุคป่าเถื่อนครั้งอดีต ฉันใดฉันนั้น

พันธกิจของประชาชาติมุสลิม จึงหมายถึงการเรียกร้องเชิญชวนสู่พระผู้เป็นเจ้า ศานทูตของพระองค์และการเชื่อมั่นต่อวันปรโลก(วันอาคิเราะฮฺ) ขณะที่รางวัลก็คือสามารถหลุดพ้นจากความมืดมนต่าง ๆ สู่แสงสว่าง จากการบูชากราบไหว้มนุษย์ด้วยกัน สู่การเคารพภักดีต่ออัลลอฮฺ พระเจ้าที่เที่ยงแท้องค์เดียว จากความคับแคบของโลกสู่ความกว้างขวางของมัน จากความชั่วร้ายของลัทธิศาสนาต่าง ๆ สู่ความยุติธรรมของอิสลาม ความดีงามของสาสน์นี้จึงเป็นที่ประจักษ์ชัด และสามารถเข้าใจได้โดยง่ายในยุคสมัยนี้ยิ่งกว่ายุคไหน ๆ เสียอีก ในขณะที่ความเป็นญาฮิลียะฮฺต้องถูกประจาน เพราะความชั่วช้าของมันปรากฏขึ้นแล้วในสังคม และนับวันผู้คนทั้งหลายต่างก็เอือมระอามันอย่างสุดทน นี้คือปรากฏการณ์ที่ส่งสัญญาณว่า โลกกำลังจะหลุดพ้นจากอำนาจของ ญาฮิลียะฮฺสู่อำนาจของอิสลามอีกครั้ง หากโลกมุสลิมตื่นตัวหรือพัฒนา และปกปักษ์รักษาสาสน์นี้เอาไว้อย่างบริสุทธิ์ใจ จริงจัง และมุ่งมั่น พร้อมยึดถือมันเยี่ยง “สาสน์เดียวที่สามารถช่วยเหลือโลกให้รอดพ้นจากความหายนะและความวิบัติได้” ดังที่ผู้เขียนกล่าวเอาไว้ตอนท้ายของหนังสือ

และสุดท้าย จุดเด่นของหนังสือนี้ทั้งหมดยังแสดงถึงความเข้าใจอันลึกซึ้งต่อองค์รวมของวิญญาณอิสลามในบริบทอันครอบคลุม ด้วยประการดังกล่าว หนังสือเล่มนี้จึงไม่เพียงแต่เป็นแบบอย่างหนึ่งของงานวิจัยทางศาสนศาสตร์และสังคมศาสตร์ หากในมุมมองของอิสลามแล้ว ยังเป็นต้นแบบของประวัติศาสตร์ที่พึงถูกเขียนขึ้นเลยทีเดียว

ขณะที่ชาวยุโรปเขียนประวัติศาสตร์ไว้จากมุมมองของตะวันตก โดยอาศัยร่องรอยของวัฒนธรรมแบบวัตถุนิยม และปรัชญาแบบวัตถุนิยม อาศัยร่องรอยของความนิยมต่อตะวันตก และความคลั่งไคล้ต่อศาสนาของตนเอง (ทั้งนี้โดยรู้สึกตัวหรือไม่ก็ตาม) ด้วยเหตุดังกล่าวประวัติศาสตร์ของพวกเขาจึงอุดมไปด้วยความผิดพลาดและแฝงด้วยสิ่งบิดเบือนมากมาย เนื่องจากมองข้ามคุณค่าอื่นๆในชีวิตอีกมากมายไป เพราะหากปราศจากสิ่งเหล่านี้ประวัติศาสตร์ของชีวิตย่อมมิอาจสมบูรณ์ขึ้นได้ การอธิบายเหตุการณ์หรือผลลัพธ์ต่าง ๆ ก็จะผิดเพี้ยนและถูกบิดเบือนไป ด้วยความรู้สึกชาตินิยม ทำให้พวกเขามองยุโรปเป็นดั่งแกนหลักหรือศูนย์กลางของโลกอยู่ตลอดเวลา ในขณะเดียวกัน ก็หลงลืมปัจจัยอื่น ๆ ที่เคยมีบทบาทสำคัญต่อประวัติศาสตร์ หรือมองข้ามสิ่งเหล่านั้นไปเพียงเพราะมันมิได้มาจากชาวยุโรปเช่นพวกตน

เราค่อย ๆรับเอาประวัติศาสตร์ไปจากยุโรปทีละนิดทีละน้อย เช่นเดียวกับที่ได้รับเอาสิ่งอื่น ๆ มาก่อนหน้านี้ พร้อมกันนั้นยังรับเอาความผิดพลาดของพวกเขาติดไปด้วย นั่นคือความผิดพลาดในแนวทางเนื่องจากมองข้ามคุณค่าและปัจจัยต่าง ๆ และความผิดพลาดในมโนทัศน์เนื่องจากการมองเพียงด้านหนึ่งของชีวิต ความผิดพลาดในผลลัพธ์จึงเกิดขึ้นตามมาเนื่องมุมมองและทัศนคติที่ผิดพลาดข้างต้น

หนังสือเล่มนี้จึงเป็นแบบอย่างหนึ่งอันดียิ่งสำหรับการบันทึกประวัติศาสตร์ที่ผนวกรวมประเด็นศึกษาวิเคราะห์สิ่งทั้งหลาย มีการพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ อย่างรอบด้านและให้ความสำคัญกับคุณค่าอันหลากหลายที่มีอยู่ บางทีท่านผู้อ่านไม่มีความจำเป็นใด ๆ (หลังจากอ่านหนังสือเล่มนี้ - ผู้แปล)ที่จะไปคาดหวังหรือรอคอยจากมุสลิมคนใดคนหนึ่งซึ่งเชื่อมั่นต่อวิญญาณอิสลามอันเข้มแข็ง และพยายามกอบกู้อำนาจของอิสลามกลับคืนมา เพื่อให้เขาอธิบายถึงคุณสมบัติต่าง ๆ ของการเป็นผู้นำ เพราะหนังสือเล่มนี้ได้อธิบายอย่างชัดเจนเกี่ยวกับกระบวนการสร้างความพร้อมด้านจิตวิญญาณควบคู่กับการสร้างความพร้อมด้านอุตสาหกรรมและสงคราม อธิบายเรื่องการจัดระบบองค์ความรู้และวิทยาการสมัยใหม่ พร้อมกับการเป็นเอกราชทางการค้าและการเงิน

หนังสือเล่มนี้จึงเป็นการรวบรวมองค์ความรู้ต่าง ๆ ของชีวิตที่ครอบคลุมและรอบด้าน และบนพื้นฐานนั้น ผู้เขียนได้เริ่มบันทึกประวัติศาสตร์เคียงคู่กับให้ข้อเสนอแนะแก่ประชาชาติมุสลิม ด้วยเหตุดังกล่าว หนังสือเล่มนี้จึงเป็นต้นแบบงานเขียนทางประวัติศาสตร์ที่มุสลิมทุกคนต้องอ่านโดยไม่จำเป็นต้องอาศัยงานเขียนตามแนวของชาวตะวันตก ซึ่งมักขาดมุมมองที่สมบูรณ์ แฝงด้วยความรู้สึกอคติ และขาดการศึกษาวิเคราะห์อย่างถูกต้อง

ข้าพเจ้ารู้สึกยินดียิ่งที่ได้กล่าวถึงความรู้สึกดังกล่าวไว้ในหนังสือเล่มนี้ และได้ร่วมบันทึกในเหตุการณ์ด้วย ข้าพเจ้าโชคดีมากที่มีโอกาสอ่านมันในต้นฉบับภาษาอาหรับ อันเป็นภาษาที่ผู้เขียนภูมิใจในการนำเสนอและภูมิใจให้มีการพิมพ์เผยแพร่ในประเทศอียิปต์เป็นครั้งที่ 2
“แท้จริงในประการดังกล่าว ย่อมเป็นข้อเตือนสติที่ดียิ่งสำหรับบุคคลผู้มีจิตใจ หรือรับฟัง และพร้อมเป็นประจักษ์พยาน”

- ซัยยิด กุฏบ์ -

คำนิยมโดย ดร. มุฮัมมัด ยูซุฟ มูซา

การติดต่อเชื่อมโยงระหว่างฟากฟ้าเบื้องบนกับโลกหล้าเพื่อปฏิบัติภารกิจแห่งสาสน์หนึ่งของเอกองค์อัลลอฮฺ พระผู้เป็นเจ้าผู้ทรงสูงสุด ที่ถูกส่งมายังปวงบ่าวผู้ต้องการทางนำและการชี้แนะจากพระองค์ นับเป็นปรากฏการณ์หนึ่งที่สำคัญยิ่ง และเป็นสิ่งเหนือกฎเกณฑ์แห่งธรรมชาติทั่วไปที่รูปแบบมักถูกกำหนดไว้อย่างแน่นอนไม่เปลี่ยนแปลง นอกจากในภาวะคับขันหรือเพื่อเป้าหมายหนึ่งที่สำคัญที่สุดตามความประสงค์ของพระเจ้าผู้ทรงพลานุภาพและทรงรอบรู้ยิ่งเท่านั้น เพราะปรากฏการณ์ใด ๆ ในโลกนี้ จะไม่เกิดขึ้น เว้นแต่มีสาเหตุที่มาที่ไปและมีเป้าหมายที่ซ่อนเร้นอยู่เสมอ

การปรากฏขึ้นของอิสลามก็เฉกเช่นเดียวกัน นับเป็นเหตุการณ์สำคัญที่สุดที่โลกเคยประสบพบเห็น ซึ่งย่อมมีสาเหตุอันชัดเจน และเป้าหมายที่ถูกกำหนดอยู่อย่างแน่นอน

ความจริง เราไม่จำเป็นต้องกล่าวถึงสาเหตุใด ๆ สำหรับการกำเนิดของอิสลามแม้แต่น้อย เพราะเป็นที่ทราบกันดีว่าโลกในขณะนั้นได้สูญเสียอัตลักษณ์ของสังคมที่มีคุณธรรมและศาสนาอันถูกต้องไปเสียหมดสิ้น และคงไม่จำเป็นต้องกล่าวถึงเป้าหมายการมีมาของอิสลาม ตลอดถึงภารกิจของนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม และบรรดาบรรพชนมุสลิมในยุคแรกที่ต่างมุ่งมั่นใฝ่สัมฤทธิ์ ซึ่งได้ทำให้โลกได้พบกับความสุขสันต์อย่างยาวนานมาแล้ว ทุกอย่างนั้นย่อมเป็นที่ทราบดี ฉะนั้นการกล่าวถึงเรื่องนี้จึงถือเป็นการขุดคุ้ยเรื่องเดิม ๆ ก็ว่าได้ และสำหรับข้าพเจ้าแล้ว คงไม่มีคำกล่าวใดที่รู้สึกมีความสุขยิ่งเหมือนเช่นคำกล่าวที่ข้าพเจ้าจะเขียนไว้เพื่อเป็นคำนิยมให้กับหนังสือเล่มนี้ ทั้งนี้เพื่อตอบรับคำร้องขอของผู้เขียน คือท่านอุซตาดซัยยิด อะบู อัลหะซัน อาลี อัล-นัดวีย์ บุคคลผู้ถือเป็นนักเผยแผ่อิสลามระดับแนวหน้าท่านหนึ่งในยุคสมัยที่เรามีชีวิตอยู่นี้

ความจริงแล้ว หนังสือเล่มนี้แทบไม่ต้องมีคำนิยมใด ๆ อีก เพราะเป็นหนังสือที่ได้รับตอบรับอย่างดียิ่งจากบรรดาผู้อ่าน และได้รับเกียรติพิเศษชนิดที่ไม่มีหนังสือเกี่ยวกับอิสลามเล่มใดในยุคปัจจุบันทำได้ แต่เพราะความนอบน้อมและสุภาพอ่อนโยนของผู้เขียนผู้เปี่ยมในศรัทธา จึงขอให้ข้าพเจ้าเขียนคำนิยมนี้ให้ ข้าพเจ้าใคร่กล่าวว่า ได้อ่านหนังสือนี้ตั้งแต่พิมพ์ออกมาครั้งแรกจบทั้งเล่มแค่ไม่ถึงหนึ่งวัน รู้สึกประทับใจอย่างที่สุดถึงกับเขียนโน้ตไว้ในท้ายเล่มตอนอ่านจบว่า “แท้จริง การอ่านหนังสือเล่มนี้ เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับมุสลิมทุกคนซึ่งทำงานเพื่อกอบกู้เกียรติภูมิของอิสลาม” ทั้งหมดเกิดขึ้นตั้งแต่ก่อนที่ข้าพเจ้าจะรู้จักกับผู้เขียนเสียอีก ต่อมา เมื่อมีโอกาสได้รู้จักและพูดคุยกับท่านหลายครั้ง ทำให้ข้าพเจ้าทราบว่าทำไมข้าพเจ้าจึงประทับใจหนังสือเล่มนี้ และทราบถึงความเข้าใจอิสลามอย่างถ่องแท้ของผู้เขียน การใช้ชีวิตอยู่กับอิสลาม และบริสุทธิ์ใจต่อการเผยแผ่อิสลามที่ถูกต้องของท่าน

ท่านอะบู อัลหะซันได้ถ่ายทอดถึงความโศกเศร้าอาดูรและความปวดร้าวที่เราท่านทั้งหลายต่างรู้สึกอยู่ นั่นคือการที่ประเทศมุสลิมทั้งหลายต่างพร้อมใจกันเดินตามก้นโลกตะวันตก คล้อยตามทุกอย่าง พร้อมรับเอาระบบต่าง ๆ ที่พวกเหล่านั้นเสนอมาใช้ปกครองประเทศ พอใจกับมาตรฐานตามค่านิยมที่พวกเขากำหนด ที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะชาวอาหรับ (รวมทั้งมุสลิมโดยรวม) ขาดความศรัทธาเชื่อมั่นต่อตัวเอง ชาติพันธุ์ ศาสนา และบรรทัดฐานของตนเอง และต่อมาตรฐานอันสูงส่งที่บรรดาบรรพบุรุษและวีรชนของพวกเขาต่างเคยปกป้องรักษา และใช้นำพาจนทำให้พวกเขาเคยทะยานสู่ตำแหน่งอันสูงส่งมาแล้วในอดีต นี่คือสาเหตุที่เราต้องให้ความสำคัญเป็นพิเศษ เพราะสิ่งดังกล่าวคือรากเหง้าแห่งปัญหาของเรา หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือสารพันปัญหาที่เรากำลังสาละวนหาหนทางแก้ไขให้สำเร็จนั้น ล้วนแล้วแต่มีอยู่ในแก่นสารของศาสนา ประวัติศาสตร์ และมรดกทั้งด้านจิตวิญญาณและด้านปัญญาอันมั่นคงของเราทั้งสิ้น และทั้งหมดนี้เองคือสิ่งที่ผู้เขียนหนังสือ “โลกสูญเสียอะไรจากความตกต่ำของประชาชาติมุสลิม” หมายถึงและได้ทุ่มเทชีวิตทั้งหมด และใช้ความวิริยะอุตสาหะอย่างเต็มที่

ความจริงแล้ว ปัญหาของโลกมุสลิมปัจจุบัน มิใช่เพราะขาดการเผยแผ่อิสลามสู่ชนต่างศาสนิก มิใช่เพราะคนเข้ารับนับถือศาสนามีจำนวนน้อย แต่ปัญหาเพราะมุสลิมเองหันเหจากคำสอนของอิสลาม ออกจากตะวันออกไปสู่ตะวันตกด้วยอารยธรรม มาตรฐานที่ตะวันตกได้โฆษณาและบรรทัดฐานที่พวกเขาสร้างขึ้น ต่อมาเราจึงกลายเป็นมุสลิมที่เหลือเพียงแต่ชื่อในสำมะโนครัวและภูมิลำเนาเท่านั้น เราไม่เคยนำพาอิสลามมาปฏิบัติ กระทั่งเราไม่ทราบศาสนา วัฒนธรรมของตนเองที่พึงยึดถือปฏิบัติในทุกวันนี้ เราคงไม่จำเป็นยกตัวอย่างใด ๆ อีกกับสิ่งที่เราท่านทั้งหลายต่างรับทราบและรู้เห็นกันอยู่ถึงพฤติกรรมของบรรดาผู้นำประเทศ และตัวแทนของประเทศมุสลิมที่ไปประจำอยู่ทั้งในตะวันออกและตะวันตก และบุคคลทั้งหลายที่ควรเป็นตัวอย่างที่ดีในฐานะผู้มีตำแหน่งหน้าที่ทางโลกทั้งในประเทศอียิปต์ และประเทศอื่น - กิจการทั้งหลายนั้นย่อมเป็นสิทธิแห่งอัลลอฮฺ ทั้งในตอนแรกและตอนสุดท้าย

พระเจ้าทรงประทานอิสลามมาเป็นดั่งสาสน์สุดท้ายของพระองค์สำหรับชาวโลก เราจึงไม่จำเป็นต้องรอคอยความสัมพันธ์ระหว่างฟากฟ้ากับโลกหล้าครั้งใหม่เพื่อชำระภาคี(ชิริก) ความหลงผิด และความเสื่อมเสียใด ๆอีกครั้ง ไม่ต้องรอคอยศาสนทูตท่านใดอีกนอกจากศาสนทูตแห่งอิสลาม (คือมุฮัมมัด) ผู้ซึ่งได้ปลดปล่อยโลกออกจากความมืดมนสู่แสงสว่างด้วยสาสน์ฉบับใหม่ ไม่ต้องรอคอยคัมภีร์อัลกุรอานเล่มใหม่เพื่อชี้นำมนุษยชาติผู้งงงวยสู่หนทางแห่งความถูกต้องและความสันติสุข แต่ทว่าอัลลอฮฺ ผู้ทรงกรุณาปรานี ผู้ทรงเมตตาเสมอได้ทรงประทานเอาไว้แก่เราแล้วซึ่งคัมภีร์เล่มหนึ่ง (อัลกุรอาน)ใครก็ตามที่ยึดมั่นคัมภีร์เล่มนี้ เขาจะไม่มีวันหลงทางเป็นอันขาด และทรงมอบกฎหมายหนึ่งไว้ (คือชะรีอะฮฺอิสลาม)ใครก็ตามที่ปฏิบัติตาม เขาก็จะไม่ประสบเคราะห์กรรมใด ๆ อีก

ประการเดียวที่เราต้องทำเพื่อปลดปล่อยโลกทั้งหมดออกจากความเป็นญาฮิลียะฮฺ(ความโง่เขลาต่อสัจธรรม)ที่ครอบคลุมไปทั่วทุกด้าน นั่นคือการเรียกความเชื่อมั่นที่มีต่อศาสนากลับคืนมาให้เป็นรากฐานสำคัญของชีวิตในทุกส่วน หาใช่เพียงเรียกร้องให้คนอื่นศรัทธา แต่ตัวเราเองยังเพิกเฉย เพราะการศรัทธานี้จะมีผลอย่างแท้จริงได้ก็ต่อเมื่อ เราสามารถเป็นแบบอย่างที่ดีงามแก่มนุษย์ทั้งหลายเท่านั้น

โลกในภาวะปัจจุบันที่เราสัมผัสมาก็คือโลกตามทัศนะของยุโรป ที่มักยึดเอาความล้มเหลวทั้งด้านการเมืองและเศรษฐกิจของประเทศมุสลิมมาเป็นตัวตัดสินชี้วัดว่า อิสลามไม่เหมาะที่จะเป็นระบบการปกครองมุสลิมด้วยกันเองหรือปกครองโลกได้ ทั้ง ๆ ที่โลกคริสเตียนเองครั้งหนึ่งในอดีตสมัยที่ชาวมุสลิมยังเป็นมุสลิมที่แท้จริงทั้งในด้านหลักศรัทธา (อะกีดะฮฺ) และการปฏิบัติ พวกเขาก็ยังเคยสั่นคลอนในความเป็นคริสเตียนของตน เพราะได้ประจักษ์ถึงชัยชนะอันเบ็ดเสร็จของฝ่ายมุสลิมในครั้งนั้น พวกเขาเชื่อว่า ชัยชนะของชาวมุสลิมเป็นหลักฐานชัดเจนที่บ่งบอกถึงอิสลามเป็นศาสนาที่สัจจริง เพราะพระเจ้าย่อมทรงประทานชัยชนะให้แก่ปวงบ่าวที่ถูกเลือกสรรเท่านั้น

ที่เราพูดมานี้ มิใช่เพราะเข้าข้างในความเป็นมุสลิมโดยปราศจากหลักฐานหรือสิ่งยืนยันทางประวัติแต่อย่างใด ดังตัวอย่าง โธมัส อาร์โนลด์(Thomas Arnold ) ผู้เขียนหนังสือ “การเรียกร้องสู่อิสลาม (The Preaching Of Islam )” เองยังกล่าวถึงไว้ว่า “สิ่งที่ปรากฏจากบุคคลิกนิสัยของท่านศอลาฮุดดีน และชีวิตที่เพียบพร้อมสำหรับการเป็นวีรบุรุษ ได้สร้างความประทับใจอย่างน่าพิศวงแก่ความคิดของชนชาวคริสเตียนในสมัยนั้นเป็นอย่างมาก กระทั่งนักรบคนหนึ่งจากกองทัพคริสเตียนทีเลื่อมใสต่อท่านอย่างมากจนยอมละทิ้งศาสนาคริสต์ของตัวเอง เข้าสมทบอยู่กับฝ่ายมุสลิม เช่นกันได้เกิดเหตุการณ์หนึ่งเมื่อนักรบชาวอังกฤษที่รู้จักในนาม โรเบิร์ต แห่งนักบวชแอลบานส์ (Robert of St.Albans)ได้ประกาศรับอิสลามในปี ค.ศ. 1185 ต่อมาได้แต่งงานกับหลานสาวคนหนึ่งของท่านศอลาฮุดดีน 2 ปีหลังจากนั้น ศอลาฮุดดีนก็ทำสงครามกับปาเลสไตน์และสามารถเอาชนะเหนือกองทัพคริสเตียนอย่างราบคาบในสมรภูมิหิฏฏีน (Battle of Hattin) ซึ่งพระเจ้าคาย กษัตริย์แห่งลูซิยอง ( Guy of Lusignan) แห่งเมืองเยรูซาเล็มทรงถูกจับรวมในกลุ่มเชลยทั้งหลายนั้นด้วย ตกตอนเย็นของสมรภูมิปรากฏว่า นักรบจำนวน 6 คนตัดสินใจยอมผละออกจากกษัตริย์ แล้วหนีเข้าไปสมทบอยู่ในกองทัพของศอลาฮุดดีนด้วยความสมัครใจ”

เหตุการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นมากมายจนมิอาจนับจำนวนครั้งได้ ซึ่งมีบันทึกไว้เต็มหน้าตำราประวัติศาสตร์ทั้งเก่าและใหม่ ทำให้เราทราบถึงอิทธิพลของแบบอย่างอันดีงามที่มีต่อจิตใจมนุษย์ แม้กระทั่งต่อจิตใจของผู้คนที่มิใช่มุสลิมซึ่งเราอาจเคยมองว่าเป็นคู่อริหรือศัตรู ทำให้เราทราบถึงสาเหตุที่ทำให้กองทัพมุสลิมสามารถพิชิตเมืองต่าง ๆ อย่างง่ายดาย พร้อมชัยชนะที่พวกเขาได้มาด้วยเกียรติภูมิ

แท้จริงอิสลามที่สามารถพัฒนาเปลี่ยนแปลงปัจจุบันได้ ก็คืออิสลามที่เคยสามารถพัฒนาเปลี่ยนแปลงอดีตมาแล้ว ด้วยความเชื่อมั่นที่ฝังแน่นอยู่ในจิตใจของผู้ศรัทธา ยอมสละพลีชีวิต ทรัพย์สินและทุกอย่างที่ตนรักเพื่อแนวทางนี้ ภาคภูมิใจในบทบัญญัติ หลักธรรม คำสอนต่าง ๆ ที่อิสลามนำมาซึ่งมีความเหมาะสมและมีศักยภาพพอสำหรับการฟื้นฟูและพัฒนาโลก รวมทั้งคำเรียกร้องที่ประกาศเชิญชวนไปสู่การสร้างคุณงามความดี และพลังแห่งธรรมะ ไม่ตัดสินด้วยกฎหมายอื่นใดนอกจากกฎหมายที่บัญญัติในอิสลาม และไม่ดำรงชีวิตอยู่บนหลักการใด ๆ นอกจากหลักการอิสลามเท่านั้น

หากเราต้องการสถานภาพแห่งการเป็นผู้นำมนุษยชาติกลับคืนมา เราจำเป็นต้องเชื่อมั่นอย่างหนักแน่นที่มีผลจริง ๆ ต่อทุกสิ่งที่เราพูดและทุกสิ่งที่กระทำเสียก่อน เราต้องเชื่อมั่นในสิ่งที่ท่านมุฮัมมัด อิกบาลได้ให้ทัศนะเอาไว้ว่า

“มุสลิมมิได้ถูกกำเนิดมาเพียงเพื่อปกป้องการรุกรานของพวกมองโกล หรือดำเนินไปในทิศทางใดก็ได้ตามที่มวลมนุษย์ทั้งหลายหันสู่หรือดำเนินไป ทว่าเขาถูกกำเนิดมาเพื่อกำหนดทิศทางแก่โลก พัฒนาสังคมและสร้างความเจริญ ที่มนุษย์ทั้งหลายต้องปฏิบัติตามและดำเนินไปตามความประสงค์ของพวกเขา เพราะมุสลิมคือเจ้าของสาสน์ เจ้าของแห่งองค์ความรู้และความศรัทธาเชื่อมั่น เพราะเขาคือผู้รับผิดชอบในการกำหนดทิศทางโลก และผู้กุมชะตากรรมของมัน ตำแหน่งของเขาจึงมิใช่ลูกน้องหรือผู้ตาม แต่ตำแหน่งของเขาคือหัวหน้า ผู้นำผู้มีหน้าที่สั่งสอนชี้นำ หน้าที่ในฐานะผู้ออกบัญญัติการสั่งใช้และสั่งห้าม ยามใดที่กาลเวลาไม่เป็นใจให้และสังคมก็แสดงอาการขัดขืน หรือเบี่ยงเบนออกจากความดีงาม เป็นไปไม่ได้ที่เขาจะยอมจำนน อ่อนข้อ หรือทิ้งภาระความรับผิดชอบนั้นไป แล้วปล่อยทุกอย่างไปตามยถากรรม แต่เขาต้องลุกขึ้นปฏิรูป ยืนหยัดต่อสู้ อย่างไม่ย่อท้อบนหลักการดังกล่าวจนกว่าอัลลอฮฺ จะทรงตัดสินชี้ขาดและประทานความสำเร็จให้

การยอมแพ้ และยอมจำนนต่อสภาพอันบีบบังคับ และสถานการณ์อันเลวร้าย ตลอดถึงการกล่าวโทษโยนความผิดว่าเป็นการลิขิตจากพระเจ้า(กอฏอ-กอดัร) นั้น ล้วนแล้วแต่เป็นคุณสมบัติของผู้อ่อนแอและคนทุพลภาพ สำหรับผู้ศรัทธา(มุอ์มิน)ที่แท้จริงแล้ว เขามีความเชื่อมั่นว่า ตัวเขาเองนั้น แหล่ะคือการบันดาลชัยชนะของพระเจ้า และเป็นการลิขิตอันแน่นอนที่ไม่มีวันหักล้างกันได้”

หลังจากที่ข้าพเจ้าเขียนคำนิยมที่ค่อนข้างจะยืดยาว ข้าพเจ้ายังไม่ทราบว่าจะเขียนถ้อยคำอันใดอีกที่เหมาะสมกับหนังสือเล่มนี้และคู่ควรกับผู้แต่งซึ่งไม่มีความจำเป็นใด ๆ สำหรับคำนิยมอีก ตามที่ข้าพเจ้าได้เรียนมาตั้งแต่ต้น

อัลลอฮฺ เท่านั้นเป็นผู้ทรงรอบรู้ เท่าที่ได้อ่านหนังสือมา ข้าพเจ้ายังไม่เคยพบหนังสือเล่มใด ทั้งในอดีตและปัจจุบันที่บรรจุความดีงามด้านเนื้อหาเหมือนหนังสือเล่มนี้อีกแล้ว ไม่มีตำราเล่มใดที่นำเสนอวิธีการเยียวยารักษาโรคร้ายที่เรากำลังประสบอยู่ได้ดีเท่าตำราเล่มนี้ และไม่มีหนังสือเล่มใดที่ผู้เขียนได้อุทิศตนในการซึมซับวิญญาณแห่งอิสลาม พร้อมกับเผยแผ่อิสลามด้วยความบริสุทธิ์ใจ ตลอดจนทุ่มเททุกสิ่งทุกอย่างเพื่อยืนหยัดบนหนทางอิสลามเสมือนที่ปรากฏในหนังสือเล่มนี้อีกแล้ว

ด้วยเหตุนี้ เราจำเป็นต้องใช้ประโยชน์กับหนังสือเล่มนี้อย่างสุดกำลัง เราจำเป็นต้องประยุกต์ใช้แนวทางและดำเนินมาตรการต่าง ๆ ที่ผู้เขียนได้เสนอไว้ ทั้งนี้เพื่อให้เราสามารถบรรลุถึงความเจริญตามที่ได้หวังไว้ และทวงคืนเกียรติภูมิ ศักดิ์ศรีและความสูงส่ง ทั้งโลกนี้และโลกอาคิเราะฮฺ วิธีการเดียวที่เราต้องทำก็คือ ปฏิรูประบบการศึกษา ทั้งในส่วนหลักสูตรและวัตถุประสงค์หลัก ระบบการศึกษาที่ให้ความสำคัญกับการอบรมสั่งสอนอนุชนรุ่นใหม่ตามครรลองอิสลาม โดยการกำหนดวัตถุประสงค์หลักของการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาโลกมุสลิมให้สามารถยกระดับขึ้นทัดเทียมกับนานาประเทศ เราจำเป็นต้องทำงานเพื่อการนี้อย่างจริงจัง และเชื่อมั่นว่านี่คือมาตรการและแนวทางที่มีประสิทธิภาพและถูกต้องที่สุด

หากเราสามารถทำสิ่งนี้ให้ปรากฏในโลกแห่งความเป็นจริง และหากอัลลอฮฺ ทรงประสงค์ให้ประชาชาติมุสลิมตื่นจากการหลับใหล และลุกขึ้นจากวังวนแห่งความถดถอยแล้ว อัลลอฮฺ ทรงทำให้นักเรียนที่ได้รับการอบรมสั่งสอนบนวัตถุประสงค์หลักดังกล่าว ได้กลายเป็นบุรุษที่เป็นความหวังของอิสลามในอนาคต พวกเขาพร้อมปฏิบัติหน้าที่อย่างดีที่สุดในทุกครั้งที่มีโอกาสและได้รับความไว้วางใจ พวกเขาคือผู้กล้าหาญและมีความซื่อสัตย์ต่อศาสนาและประชาชาติของพวกเขา ไม่มีความกังวลใด ๆ ทั้งสิ้นในจิตใจพวกเขา ยกเว้นมุ่งมั่นทำงานเพื่อความสูงส่งของอิสลามและโลกมุสลิม

หากเรามีความมุ่งมั่นและจริงจังในการขับเคลื่อนสู่เป้าหมายอันถูกต้องแล้ว เราย่อมพบกับแนวทางและมาตรการอันมากมาย แต่ข้าพเจ้าขออนุญาตนำเสนอในตอนท้ายนี้ด้วยคำพูดบางตอนของซัยยิด อะบู อัลหะซัน อัล- นัดวีย์ ที่ได้กล่าวว่า

“ คัมภีร์อัลกุรอานและชีวประวัติของท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม คือพลังอันยิ่งใหญ่ที่สามารถสร้างจุดประกายแห่งความฮึกเหิมและศรัทธาขึ้นแก่โลกมุสลิม ซึ่งได้กล่าวถึงการปฏิวัติระบบญาฮิลียะฮฺในทุกเวลา ทั้งอัลกุรอานและชีวประวัติของท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม จะสร้างแรงจูงใจประชาชาติที่ครั้งหนึ่งในอดีต ยอมจำนน อ่อนข้อและอ่อนแอ กลับกลายเป็นประชาติของเยาวชนคนหนุ่มสาว ซึ่งมีใจฮึกเหิม มีจิตที่หึงหวงต่ออิสลาม มีจุดยืนที่ชิงชังต่อญาฮิลียะฮฺ และระบบต่าง ๆ อันไร้ศักยภาพ พึงทราบว่า ความจริงแล้ว หนึ่งในโรคร้ายของโลกมุสลิมในปัจจุบันก็คือ ความรู้สึกพึงพอใจและหลงระเริงกับชีวิตบนโลกนี้ ทำเป็นทองไม่รู้ร้อนต่อสภาพความเสื่อมเสียต่าง ๆ ที่ปรากฏ ใช้จ่ายในชีวิตประจำวันอย่างสุรุ่ยสุร่าย ไม่รู้สึกวิตกกังวลกับความชั่วร้ายที่เกิดขึ้นรอบตัว ไม่รู้สึกปวดร้าวกับความเสียหาย และเย็นชากับสิ่งชั่วช้า ไม่เคยใส่ใจต่อสิ่งใดนอกจากปัญหาปากท้องและเครื่องแต่งกายของตนเองเท่านั้น ”

“ทว่าด้วยอิทธิพลของอัล-กุรอาน และชีวประวัติของท่านนบี ได้ทำให้เกิดความรู้สึกประการหนึ่งขึ้นในจิตใจ เกิดการต่อสู้ระหว่างอีมาน(ความศรัทธามั่น) และนิฟาก(การกลับกลอก) ความเชื่อมั่นและความสับสนโลเล ระหว่างผลประโยชน์ชั่วแล่นกับสถานพำนักที่ถาวรในวันปรโลก(วันอาคิเราะฮฺ) ระหว่างการพักผ่อนทางร่างกายและความสุขทางจิตใจ และระหว่างการมีชีวิตอยู่อย่างผู้ชนะกับการตายเยี่ยงวีรชน(ชะฮีด) เป็นสงครามที่นบีทุกคนได้ประกาศไว้ในยุคสมัยของตน ดังนั้นด้วยสิ่งนี้เท่านั้น ที่สามารถจรรโลงโลกได้ เมื่อนั้นในทุกส่วนของโลกมุสลิม และในทุกครัวเรือนมุสลิมก็จะเกิดขึ้นมาซึ่งลักษณะบุคคลดั่งในโองการความว่า

“...แท้จริงพวกเขาเป็นชายหนุ่มที่ศรัทธามั่นต่อพระเจ้าของพวกเขา และเราได้เพิ่มทางนำที่ถูกต้องให้แก่พวกเขา”

“เราได้ได้ให้ความเข้มแข็งแก่หัวใจของพวกเขา ขณะที่พวกเขายืนประกาศว่าพระเจ้าของเราคือพระเจ้าแห่งชั้นฟ้าทั้งหลายและแผ่นดิน เราจะวิงวอนพระเจ้าอื่นจากพระองค์ มิเช่นนั้นเราก็กล่าวเกินความจริงอย่างแน่นอน” (บทอัล-กะฮฺฟี , 18 : 13 – 14 )

“เมื่อนั้นกลิ่นไอของสรวงสวรรค์ก็จะแพร่กระจายไปทั่ว ลมหายใจของศตวรรษแรก ๆ ก็จะพัดโบกกลับมา โลกใหม่ที่ไม่เหมือนเก่าในเรื่องใดๆ เลยก็จะกำหนดคลอดออกมาให้แก่อิสลาม”

จากถ้อยคำต่าง ๆ ที่เราได้รับแรงบันดาลใจจากหนังสือที่ข้าพเจ้ากำลังเขียนคำนิยมให้อยู่นี้ ทำให้เราพบกับจิตวิญญาณอันยิ่งใหญ่ที่ผู้เขียนได้อุตส่าห์เหนื่อยล้าบรรจงเขียนเอาไว้อย่างครบถ้วนแล้ว ...ขออัลลอฮฺ ทรงให้สิ่งเหล่านั้นและทุกสิ่งที่พึงเกิดขึ้นตามมาอำนวยประโยชน์อย่างอเนกอนันต์ ขอพระองค์ทรงตอบแทนแก่ผู้เขียนด้วยรางวัลอันดีงามแทนอิสลามและประชาชาติ (อุมมะฮฺ) นี้ด้วยเถิด-

- ดร.มุฮัมมัด ยูซุฟ มูซา -

ภาคที่ 1 : สังคมโลกยุคก่อนนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม

1.1 ยุคญาฮิลียะฮฺ มนุษยชาติริมปากเหวแห่งหายนะ

คริสต์ศตวรรษที่ 6 และ 7 ถือเป็นยุคมืดหรือช่วงเสื่อมถอยที่สุดในหน้าประวัติศาสตร์โลกอย่างไม่มีข้อโต้แย้ง มนุษยชาติตกอยู่ในห้วงเหวแห่งวิกฤตการณ์และวังวนแห่งความตกต่ำอย่างต่อเนื่องยาวนานหลายศตวรรษ อำนาจใดบนโลก ก็มิอาจฉุดรั้งและช่วยเหลือให้พ้นจากห้วงปากเหวแห่งความหายนะได้ ยิ่งนานวัน ภาวะความตกต่ำและการร่อนถลำจมดิ่งก็ยิ่งหนักหน่วงรุนแรง มนุษย์ในห้วงศตวรรษนี้ ลืมแม้กระทั่งพระเจ้าผู้ทรงสร้าง ทำให้เขาลืมตนเองและชะตากรรมของชีวิต สูญเสียปัญญาความยั้งคิด และไม่สามารถแยกแยะระหว่างความดี ความชั่ว และสิ่งถูก สิ่งผิด

คำเรียกร้องของเหล่าศาสนทูตต้องเงียบเชียบลงช่วงเวลาหนึ่ง ดวงประทีปที่เคยจุดไว้ต้องมืดดับลงด้วยลมพายุต่างๆที่โหมพัดกระหน่ำ แม้นพอมีอยู่ก็เป็นเพียงเศษสะเก็ดไฟอันริบหรี่ที่สามารถส่องแสงสว่างได้แค่เฉพาะหัวใจบางดวง บางบ้านเรือนในบางเมืองเท่านั้น ขณะที่นักการศาสนาทั้งหลายบ้างก็ปลีกวิเวกจากสนามชีวิตจริง จำกัดตัวอยู่ในวัดวาอาราม และโบสถ์วิหารหวังเพียงรักษาไว้ซึ่งหลักธรรมคำสอนและชีวิตตนจากความโกลาหลอลหม่านทางโลก มุ่งแต่เทศนาคำสอนและการปฏิบัติธรรมสงบจิต หลีกห่างจากความวุ่นวายของชีวิตที่ต้องประสบพบเจอ หรือไม่ก็ตกอยู่ในสมรภูมิสู้รบระหว่างศาสนาและการเมือง จิตวิญญาณและวัตถุ ขณะอีกส่วนหนึ่งซึ่งคงอยู่ในกระแสชีวิต กลับมีท่าทีที่ประจบสอพลอต่อพวกกษัตริย์ และผู้มีอำนาจทางโลก ซ้ำยังคอยช่วยเหลือเกื้อกูลกันในสิ่งที่เป็นบาปและเป็นศัตรู และโกงกินทรัพย์สินของเพื่อนมนุษย์ด้วยกันโดยมิชอบ

มนุษยชาติมิได้เดือดร้อนเนื่องจากการแปรเปลี่ยนไปของการปกครอง ผู้นำ หรือเนื่องความสุขสันต์บันเทิง และความสบายที่หลุดลอยจากบุคคลหนึ่งไปเป็นของอีกบุคคลหนึ่งซึ่งต่างเชื้อชาติกัน หรือจากชนกลุ่มหนึ่งไปสู่อีกกลุ่มหนึ่งที่ชั่วร้ายและทรราชพอ ๆ กัน หรือการแปรเปลี่ยนไปของระบบการปกครองใดที่มนุษย์คิดค้นขึ้นมาใช้กับมนุษย์ด้วยกัน

โลกมิได้คร่ำครวญและปวดร้าวเนื่องจากความตกต่ำของประชาชาติหนึ่งที่ถึงแก่กาลร่วงโรยจนต้องอ่อนแอลงในที่สุด หรือการล่มสลายของรัฐหนึ่งที่รากถูกกัดกร่อน ฐานจึงถูกทำให้พังครืนลง ซึ่งอีกแง่หนึ่ง ถือว่าสิ่งเหล่านั้นเป็นไปตามกฎธรรมชาติของโลกเสียด้วยซ้ำ เพราะน้ำตามนุษย์ย่อมมีค่าเกินกว่าที่จะมัวเฝ้าหลั่งรินในทุก ๆ วันให้กับกษัตริย์ที่วายชนม์หรือผู้นำ หนึ่ง ๆ ที่เสียชีวิตไป คงไม่มีความจำเป็นอันใดที่จะมัวเสียเวลาไปรำพันคร่ำครวญต่อบุคคลหนึ่งที่ไม่เคยทำอะไรเพื่อสร้างความสุข หรือยอมตรากตรำลำบากในยุคใด ๆ เพื่อพวกเขามาก่อน แท้จริงฟากฟ้าและแผ่นดินคงเข้มแข็งมากพอที่จะเผชิญกับเหตุการณ์ต่าง ๆ ในทำนองนี้ ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นหรือเคยเกิดขึ้นมาแทบทุกวันเป็นจำนวนหลายพันครั้งมาแล้วก็เป็นได้

“กี่มากน้อยที่พวกเขาได้ทิ้งสวนหลากหลายและน้ำพุหลายแห่ง และเรือกสวนไร่นา และอาคารระโหฐานอันมีเกียรติ และความสะดวกสบายที่พวกเขาสนุกสนาน เช่นนั้นแหล่ะ เรา(อัลลอฮฺ)ได้ให้หมู่ชนอื่นรับมรดกครอบครองมัน และชั้นฟ้าและแผ่นดินมิได้ร่ำไห้เพราะ(เสียดาย)พวกเขา และพวกเขาจะไม่ถูกประวิง” (บท อัด-ดุคอน , 44: 26-29 )

ซ้ำร้ายบรรดากษัตริย์และชนชาติเหล่านั้นมากมายที่อาจทำตัวเป็นที่มัวหมองบนหน้าแผ่นดิน เป็นนรกอเวจีต่อชาติพันธุ์มนุษย์ด้วยกัน เป็นความทุกข์ทรมานสำหรับชาติเล็กชาติน้อยที่อ่อนแอกว่า เป็นบ่อเกิดแห่งความเสื่อมเสีย และโรคร้ายในเรือนร่างของสังคมมนุษย์ คอยแพร่กระจายให้เชื้อพิษไหลผ่านเข้าสู่โสตประสาทและเส้นเลือด แล้วเรือนร่างที่ปกติสมบูรณ์อยู่ก็พลอยถูกคุกคามด้วยอาการเจ็บป่วย จำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดอย่างเร่งด่วน ซึ่งการตัดเอาชิ้นส่วนที่เป็นเนื้อร้ายนี้ออกไปจากร่างกายส่วนที่ยังปกติสมบูรณ์ดีอยู่นั้น นับเป็นภาพสะท้อนอันยิ่งใหญ่ที่แสดงถึงความเป็น “อัร-ร็อบบ์” (ผู้ทรงอภิบาล) ของอัลลอฮฺ พระเจ้าผู้ทรงสูงสุด และถือเป็นความเมตตาของพระองค์โดยแท้ ที่มวลสมาชิกแห่งครอบครัวมนุษยชาติ รวมทั้งสมาชิกของจักรภพทั้งหมดพึงแสดงการสรรเสริญและสำนึกพระคุณ

“แล้วได้ถูกตัดขาด จนคนสุดท้ายของกลุ่มชนที่อธรรม และการสรรเสริญทั้งหลายนั้นเป็นสิทธิของอัลลอฮฺ พระผู้ทรงอภิบาลแห่งสากลโลก” (บท อัล-อันอาม , 6 : 42)

ทว่าประชาชาติมุสลิมในฐานะผู้แบกรับพันธกิจแห่งสาสน์ของเหล่าศาสดา ผู้เป็นดั่งร่างกายส่วนที่ยังปกติสมบูรณ์ดีอยู่ในเรือนร่างของมนุษย์โลก การตกต่ำ การล่มสลายของรัฐอิสลามและการสูญเสียอำนาจของพวกเขา มันคงต่ำต้อยน้อยค่าเกินไปหากคิดว่าเป็นแค่เฉพาะการตกต่ำของชนชาติหนึ่ง เผ่าพันธุ์ หรือกลุ่มชนหนึ่งเท่านั้น ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว มันคือการตกต่ำของสาสน์ ๆ หนึ่งซึ่งเป็นประดุจดั่งจิตวิญญาณของสังคมมนุษย์ทั้งหลาย ถือเป็นการล่มสลายของฐานสำคัญยิ่งที่ค้ำจุนระบบของศาสนาและของโลกไว้

ความตกต่ำและสิ้นภาวะการนำของประชาชาติมุสลิม แม้นผ่านไปนานนับหลายศตวรรษแล้ว ในความเป็นจริง ผู้คนทั้งจากซีกตะวันออกและตะวันตกของโลกมีใครบ้างไหมที่รู้สึกเสียใจ จริงหรือที่โลกต้องสูญเสียเนื่องความตกต่ำของประชาชาตินี้ ทั้ง ๆ ที่ในโลกก็เต็มไปด้วยชนชาติต่าง ๆ อีกมากมาย หากมีความสูญเสียเกิดขึ้นจริงเช่นนั้น แล้วอะไรบ้างล่ะที่มันได้สูญเสียหรือขาดหายไป

กิจการต่าง ๆ ของโลกได้ปรับเปลี่ยนไปในทิศทางใดบ้าง ประชาชาติต่าง ๆ ต้องประสบอันตรายอย่างไร หลังจากชนยุโรปก้าวขึ้นกุมบังเหียนตำแหน่งผู้นำ จนกระทั่งประชาชาติมุสลิมต้องตกอันดับแทบหลุดโผไปจากสารบบของโลก แล้วชาติเหล่านั้นก็ได้สร้างฐานของตนเองขึ้นมาแทนที่ซากปรักหักพังของรัฐอิสลาม อะไรคือผลแห่งการเปลี่ยนแปลงอันเป็นจุดพลิกผันครั้งยิ่งใหญ่นี้ต่อการเป็นผู้นำประชาชาติต่าง ๆ และโลก ทั้งด้านศาสนา จริยธรรม การเมือง วิถีชีวิตโดยรวมและในชะตากรรมอันพึงเป็นไปของมวลมนุษยชาติ

สภาพเหล่านั้นจะเป็นเช่นใด หากประชาชาติมุสลิมสามารถลุกขึ้นมาหลังจากลื่นล้ม ตื่นขึ้นมาหลังการหลับใหล จนสามารถก้าวขึ้นมาเป็นผู้กุมชะตากรรมชีวิตของโลกได้อีกครั้ง

คำตอบของประเด็นทั้งหมด เราจะได้กล่าวถึงกันในหน้ากระดาษต่อจากนี้...

เนื้อหาบางตอนในหนังสือ โลกสูญเสียอะไรจากความตกต่ำของประชาชาติมุสลิม

ความตกต่ำของประชาชาติมุสลิมในอันดับแรก ความล้มเหลวกระทั่งต้องหลุดโผจากฐานะผู้นำโลกในกาลต่อมา ตลอดถึงต้องถอนตัวจากสนามแห่งชีวิตและสิ้นผลงานไปในที่สุด ปรากฏการณ์เหล่านี้มิใช่เรื่องใหม่ หากแต่เป็นปรากฏการณ์ที่เคยเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าเคียงคู่มากับประวัติศาสตร์ เฉกเช่นความตกต่ำของชนชาติ การล่มสลายของรัฐต่าง ๆ และการสิ้นอำนาจของกษัตริย์หรือความพ่ายแพ้ของบรรดานักรบผู้เกรียงไกร อารยธรรมต่าง ๆ ที่เคยเจริญรุ่งเรืองในอดีตต้องล้มตายจากไป ความเจริญทางการเมืองเมื่อถึงที่สุดก็ต้องล้มพังพาบลง เหตุการณ์ทำนองนี้ปรากฏอยู่มากมายในหน้าประวัติศาสตร์ของแต่ละชนชาติ ยิ่งหากรวบรวมตัวอย่างในประวัติศาสตร์มนุษยชาติทั้งหมดเข้าด้วยกันแล้ว ก็ยิ่งมากมายจนแทบนับไม่ถ้วน แต่เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับประชาชาติมุสลิมนี้แปลกมากและไม่มีใครเหมือนมาก่อนเลยในประวัติศาสตร์ ทั้ง ๆ ที่ทุกเหตุการณ์ที่นับว่าแปลกโดยทั่วไปแล้ว ยังพอหาตัวอย่างที่คล้ายคลึงได้ไม่ยากเย็นนัก

เพราะเหตุการณ์นี้มิได้ส่งผลต่อเฉพาะชนชาวอาหรับ หรือกลุ่มชนและชนชาติต่าง ๆ ที่นับถือศาสนาอิสลามเพียงเท่านั้น มิใช่เป็นเรื่องแค่เฉพาะครอบครัวและราชวงศ์ที่มีอันต้องสูญเสียอำนาจหรือประเทศชาติไป แต่นี้คือโศกนาฏกรรมครั้งสำคัญของมนุษยชาติทั้งหมด ที่ประวัติศาสตร์มิเคยพบว่ามีครั้งใดอีกแล้วที่นับว่าโชคร้ายหรือมีผลครอบคลุมแผ่กว้างเท่า หากโลกได้ทราบถึงความเป็นจริงของภัยวิบัติ และทราบถึงความสูญเสียและความโชคร้าย โดยปราศจากความอคติหรือสลัดความนิยมในพวกพ้องออกไป แน่นอนโลกคงต้องยึดเอาวันอันอับโชคดังกล่าว (เนื่องสิ่งที่ได้เกิดขึ้น ณ วันนั้น)เป็นวันแห่งการอาลัยและไว้ทุกข์ วันแห่งการรำพันและคร่ำครวญ ที่ประชากรโลกและชนชาติต่าง ๆ คงต้องหันหน้ามาช่วยปลอบประโลมใจซึ่งกันและกัน และโลกทั้งโลกคงต้องแต่งชุดดำไว้ทุกข์เป็นแน่เชียว เหตุการณ์ทั้งหมด มิได้เกิดขึ้นภายในวันเดียว แต่มันค่อย ๆ เกิดขึ้นโดยเงื่อนไขของกาลเวลา แม้วันนี้โลกยังขาดหลักพิจารณาอย่างแท้จริงเกี่ยวกับเหตุการณ์ดังกล่าว ยังไม่ตระหนักถึงความสำคัญ และยังไม่มีตัวชี้วัดอันถูกต้องพอที่จะสามารถอธิบายถึงความโชคร้ายหรือความสูญเสียของโศกนาฏกรรมครั้งยิ่งใหญ่ของมนุษยชาติในครั้งนี้ได้ก็ตาม

โลกมิได้สูญเสียสิ่งใดอันเนื่องจากการล่มสลายของรัฐหนึ่งรัฐใดที่เคยเรืองอำนาจในช่วงหนึ่งของประวัติศาสตร์ ที่เคยพิชิตยึดครองอาณาจักรหรือภูมิภาคต่าง ๆ หรือเคยมีอำนาจบาตรใหญ่เหนือมนุษย์ทั้งมวล หรือเคยใช้ชีวิตอยู่อย่างแสนสุขสำราญและหรูหรา